Nieuwe arbeidsrisico’s door transities
In het advies signaleert de SER dat er verschillende transities aan de gang zijn, onder andere op technologisch, ecologisch en demografisch gebied. Maar ook op het vlak van veiligheid en strategische autonomie. Door deze veranderingen ontstaan nieuwe arbeidsrisico’s of verschuiven bestaande risico’s.
Daarnaast is er de arbeidsmarktkrapte die vraagt om optimaal gebruik van beschikbare arbeidscapaciteit. De SER roept daarom op anders te gaan denken en doen, als het gaat om arbeidsomstandighedenbeleid. ‘Niet achteraf reageren op problemen, maar vooruitkijken en proactief sturen op preventie’, schrijft SER-voorzitter Kim Putters in zijn voorwoord.
Arbobeleid aanpassen aan steeds meer diverse beroepsbevolking
Het beleid moet ook aansluiten bij een steeds diverse wordende beroepsbevolking. Het aandeel werkende ouderen, vrouwen en mensen met een migratieachtergrond neemt toe. ‘Toch zijn veel risico-inschattingen en maatregelen nog gebaseerd op de “standaard” volwassen, witte man,’ aldus Putters. De effecten van werken met bepaalde stoffen zijn, bijvoorbeeld, vaak alleen vastgesteld voor volwassen witte mannen. Dit terwijl deze stoffen op jongeren en vrouwen mogelijk een ander (schadelijker) effect hebben.
Uit onderzoek van TNO blijkt dat jaarlijks zo’n 7.000 Nederlanders kanker krijgen als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen of uv-straling op het werk. Om deze aantallen naar beneden te krijgen, zijn niet altijd meer regels nodig, maar moeten bestaande regels beter worden nageleefd of beter uitvoerbaar worden, schrijft Putters.
Meer samenwerking bedrijfsartsen en reguliere zorg
Ook pleit de SER voor betere samenwerking tussen bedrijfsartsen en reguliere zorg. Putters: ‘Er is meer aandacht nodig voor de rol van werk bij diagnose, behandeling, verpleging en re-integratie van werkenden. Maak arbeidsgerelateerde zorg goed toegankelijk, óók voor zelfstandigen en flexwerkers. Kom met moderne wetgeving die écht werkt en handhaaf die op de werkvloer. Zorg voor beter inzicht in de kosten en baten van preventie, niet alleen voor bedrijven, maar voor de samenleving als geheel.’
Het rapport is een vervolg op het in 2023 verschenen rapport ‘Naar een werkend arbostelsel voor iedereen’: Arbovisie 2040, deel 1. In dat rapport stelde de SER onder meer dat toekomstig arbobeleid moet focussen op preventie.